تجلی فضای جمعی در سکونتگاه‌های روستایی

روستا، این مأمن نخستین تجارب یکپارچگی تاریخ حیات بشری، محیطی است که زندگی در آن جریان دارد و جریان زندگی، در تعادل بین انسان و طبیعت در حال گذار است. سادگی روابط افراد جامعه روستایی از یک سو و تلاش همگانی آنان در عرصه تولید از سوی دیگر، موجب ایجاد تفاوت‌هایی میان زندگی و به تبع آن کالبد روستاها با شهرها شده است. روستاهای سرزمین ما نه برای تبدیل شدن به شهر (بر اثر افزایش جمعیت)، که به‌عنوان محلی برای تولید و مکانی برای پشتیبانی از شهر و مکمل آن در عرصه‌ها و ابعاد مختلف ایجاد شده‌اند. خصوصیات کالبدی روستاها، تحت تأثیر دو گروه کلی، عوامل مرتبط با محیط (طبیعت) و انسان شکل گرفته‌ و تکامل یافته‌است. انسان‌ها بر اساس تجربه و خرد جمعی، روستاها را به گونه‌ای که نیازهای آنها را تأمین سازد، شکل داده‌اند. فضاهای جمعی، از سرپناه‌های ساده انسانی در جوامع اولیه و یا آتش مقدسی که برگرد آن جمع می‌شدند، آغاز گردید و با گسترش روابط اجتماعی، این فعالیت‌ها در انواع فضاها نظیر خانه،‌ معبد، بازار، کوچه، میدان و... گسترش پیدا کرد. در واقع هر یک از این فضاها ظرفی برای فعالیت‌های اجتماعی به شمار می‌آید. در نوشتار حاضر ابتدا به بررسی مفهوم فضای جمعی و اهمیت آن در روستا پرداخته و عوامل مؤثر در شکل‌گیری فضاهای جمعی را مورد بررسی قرار می‌دهیم، در نهایت به بررسی مفاهیم و مصادیق فضاهای جمعی در روستا می‌پردازیم